Myfyrwyr CMD Dolgellau yn Cymryd Rhan Mewn Prosiect Hanes Llafar Arloesol
Mae Ffion Freeman a Rebecca Fox, dwy o fyfyrwyr Lefel A Coleg Meirion-Dwyfor Dolgellau , wedi bod yn helpu gyda phrosiect hanes llafar yn ddiweddar i goffau sut yr agorodd un pentref bach gwledig ym Meirionnydd eu breichiau i ffoaduriaid oedd yn ffoi rhag erledigaeth 50 mlynedd yn ôl.
Ar ddiwedd 1972, diarddelodd Idi Amin 70,000 o bobl Asiaidd o Uganda; Daeth 28,200 o'r rhain i Brydain. Am chwe mis, bu rhai cannoedd o'r rheini yn lletya yn yr hen ganolfan i’r fyddin Tonfanau ger Tywyn, Meirionnydd.
Mae ‘British Ugandan Asians at 50’ a ariennir gan y Loteri Genedlaethol, mae’r India Overseas Trust yn cyfweld â phobl a wirfoddolodd yn y gwersyll, neu a oedd eu hunain yn breswylwyr yno. Bydd y prosiect yn cynnwys ffotograffau a dynnwyd ar y pryd, a phethau cofiadwy eraill megis llythyrau, posteri, taflenni, eitemau o Uganda ac ati. Bydd y rhain i gyd yn cael eu cynnwys ar wefan newydd, a hefyd yn cael eu gosod yn barhaol yn yr Archif Ffoaduriaid Byw fel bod myfyrwyr a'r cyhoedd gael mynediad iddynt am ddim.
Cymerodd Ffion a Rebecca amser i ffwrdd yn ystod y penwythnos i helpu ffilmio a chyfweld trigolion lleol am eu hatgofion a’u profiadau o groesawu rhai oedd yn ffoi rhag erledigaeth.
Dywedodd Ffion Freeman: “Roedd cael y cyfle i helpu ar y prosiect hwn yn brofiad hynod galonogol i mi’n bersonol. Mae dysgu sut roedd un gymuned fach wedi helpu’r rhai oedd yn ffoi o Uganda 50 mlynedd yn ôl yn bwysig iawn; roedd yn fraint enfawr.”
Dywedodd Warwick Hawkins o ‘British Asian Uganda at 50’: “Mae cynnwys pobl ifanc, leol yn y prosiect hwn yn rhywbeth sydd wedi bod yn uchel ar ein hagenda o’r dechrau. Dim ond trwy ddysgu a siarad am ein profiadau y byddwn yn deall ac yn clywed lleisiau’r bobl hynny a ddaeth i Tonfanau 50 mlynedd yn ôl. Diolchwn i Ffion a Rebecca am eu gwaith rhagorol ar y prosiect, a’r coleg hefyd, am y gefnogaeth.”
Dywedodd Bethan Lloyd Owen-Hughes, rheolwr maes rhaglen Addysg Gyffredinol yng Ngholeg Meirion-Dwyfor: “Gan fod Ewrop yn wynebu argyfwng dyngarol arall yn yr Wcrain, roedd cael ein myfyrwyr i gymryd rhan yn y prosiect hwn yn bwysig iawn i ni.”
“Mae hanes a’r byd o’n cwmpas yn gallu bod yn frawychus ar brydiau, mae rhoi dealltwriaeth i’n myfyrwyr o faterion o’r fath bob amser wedi bod yn un o bileri canolog y math o addysg a phrofiad rydyn ni’n eu cynnig i’n myfyrwyr.”
“Rydym yn diolch i brosiect ‘British Asian Uganda at 50’ am y cyfle hwn, ac rydym yn gobeithio gweithio gyda nhw eto wrth i’r prosiect symud i’r cam nesaf.”
In late 1972, Idi Amin expelled 70,000 Asian people from Uganda; 28,200 of these came to Britain. For six months, several hundred of those were accommodated in the old army base at Tonfanau near Tywyn, Meirionnydd.
Through its ‘British Ugandan Asians at 50’ project funded by the National Lottery, the India Overseas Trust is interviewing people who volunteered at the camp, or were themselves residents there. The project will include photographs taken at the time, and other memorabilia such as letters, posters, leaflets, items from Uganda etc. All of these will be featured on a new website, and will also be permanently placed in the Living Refugee Archive so that students and the general public can access them for free.
Ffion and Rebecca took time off during the weekend to help film and interview local residents about their recollections and experiences of welcoming those who were fleeing persecution.
Ffion Freeman said: “Getting the opportunity to help out on this project was a really uplifting experience for me personally. Learning how one small community helped those fleeing Uganda 50 years ago is very important; it was a massive privilege.”
Warwick Hawkins from British Asian Uganda at 50 said: “Involving young, local people in this project is something that’s been high on our agenda from the start. It’s only through learning and talking about our shared experiences that we understand and hear the voices of those people who came to Tonfanau 50 years ago. We thank Ffion and Rebecca for their excellent work on the project, and the college too, for all its support.”
Bethan Lloyd Owen-Hughes, General Education programme area manager at Coleg Meirion-Dwyfor, said: “As Europe is facing another humanitarian crisis in the Ukraine, getting our students involved in this project was of the upmost importance for us at the college.
“History and the world around us can at times be scary, but giving our students the insight and understanding of such issues has always been one of the central pillars of the kind of education and experience we offer our students.”
“We thank the British Asian Uganda at 50 project for this opportunity, and we hope to work with them again as the project moves into the next phase.”
